Alfa - Kemija 8|Masa atoma, molekula...

Masa atoma, molekula i ionskih spojeva

John Dalton

Engleski kemičar i fizičar koji je uveo pojam relativne atomske mase uzevši kao standard atom vodika potpisavši mu atomsku masu 1

Atomska jedinica mase

Dogovoreni standard s kojim uspoređujemo mase atoma zove se atomska jedinica mase (u) ili dalton (Da)

Koliko iznosi 1Da

  • 1Da jednak je jednoj dvanaestini mase izotopa ugljika C-12
  • 1Da približno je jednak masi jednog protona , odnosno neutrona

    • Relativna atomska masa (Ar)

  • Broj koji pokazuje koliko je puta prosječna masa atoma nekog kemijskog elementa veća od atomske jedinice mase dalton
  • Ovaj broj zapisan je u PSE (periodnom sustavu elemenata)
  • Ar(X)= ma(X)/Da

    • Kako računamo prosječnu masu atoma?

  • Prosječnu masa atoma jednaka je umnošku relativne atomske mase i atomske jedinice mase dalton
  • ma(X) = Ar(X) · Da

    • Relativna molekulska masa (Mr)

  • jest broj koji pokazuje koliko je puta prosječna masa molekule ili formulske jedinke veća od atomske jedinice mase dalton
  • Relativna molekulska masa se može izračunati zbrajanjem relativnih atomskih masa svih atoma u molekuli (formulskoj jedinki)

    • Relativna molekulska masa: Formula

    Mr(XY)=mf(XY)/Da

    Prosječna masa molekule: Formula

    mf(XY)=Mr(XY)*Da

    Izračunaj relativnu atomsku masu atoma čija masa iznosi 19,00Da

    Ar(X)=ma(X)/Da
  • ma(X)=19,00Da
    1)Ar(X)=19,00Da/Da (Daltoni se poništavaju kod dijeljenja)
    2)Ar(X)=19,00
  • Kako znamo da podatak o relativnoj atomskoj masi možemo pronaći u PSE(periodnom sustavu elemenata) tako možemo ustanoviti i o kojem se elementu radi.
  • U PSE Ar=19,00 ima fluor(F)

    • Koliko je puta masa atoma dušika veća od mase atoma litija?

    Ovaj podatak dobit ćemo iz omjera mase dušika i mase litija
  • ma(N):ma(Li)=Ar(N)Da:Ar(Li)Da (Jedinica Da se poništava jer je dijeljenje)
  • = 14,01:6,94
  • =2
  • Masa atoma dušika je dva puta veća od mase atoma litija

    • Masa dva atoma jednog kemijskog elementa iznosi 24,02Da. Koji je to element?

    Kako bi odredili koji je to element moramo odrediti relativnu atomsku masu. Podatak o relativnoj atomskoj masi nalazi se u PSE (periodnom sustavu elemenata) pa kada ju odredimo lako ćemo odrediti o kojem se elementu radi
  • Ar(X)=ma(X)/Da
  • kako nam je zadana masa (ma) od dva elementa onda formula glasi 2Ar(X)=2ma(X)/Da
  • uvrstimo masu (ma) u formulu:
    1)2Ar(X)=24,02Da/Da (jedinica Da se krati jer je dijeljenje)
    2)2Ar(X)=24,02 i sve podijelimo sa 2 kako bi dobili jedan Ar
    3)Ar(X)=12,01
  • U PSE Ar=24,31 ima ugljik(C)

    • Izračunaj masu molekule broma i izrazi je u daltonima

    formula za masu molekule:
  • mf(XY)=Mr(XY)⋅Da —> mf(Br2)=Mr(Br2)⋅Da
  • Relativna molekulska masa (Mr) dobije se zbrajanjem relativnih atomskih masa svih atoma u molekuli
  • Prvo ćemo izračunati relativnu molekulsku masu broma i onda ćemo taj podatak uvrstiti u formulu za masu kako bi dobili rezultat u daltonima
  • Brom dolazi kao dvoatomna molekula
    1)Mr(Br2)= 2⋅Ar(Br) --> Podatak za Ar(Br) pogledamo u PSE
    2)Mr(Br2)=2⋅79,90
    3)Mr(Br2)=159,8
  • Sada izračunati Mr(Br2) uvrstimo u početnu formulu da dobijemo masu u daltonima:
    4)mf(Br2)=Mr(Br2)⋅Da
    5)mf(Br2)=159,8 Da

    • Izračunaj relativnu molekulsku masu Litijevog oksida (LiO2)

    Mr jednaka je zbroju relativnih atomskih masa svih atoma u molekuli ili formulskoj jedinki.
  • Mr(XaYb)=a*Ar(x) + b*Ar(Y)
  • Mr(LiO2)=Ar(Li)+2Ar(O)
  • Podatak za Ar(Li) i Ar(O) pronađemo u PSE
  • Mr(LiO2)=6,941 + (2⋅16,00)
  • Mr(LiO2)=6,941+ 32,00
  • Mr(LiO2)=38,941