- u 3. st. pr. Kr. se na sjeveru Dalmacije, Crne Gore i Albanije nastaje Ilirsko Kraljevstvo.
- kralj Agron je htio proširiti svoju vlast na istočni Jadran, pa su pokorili grčke kolonije osim Isse (danas Vis)
- Issa je potražila rimsku pomoć, pa su Rimljani poslali izaslanike Ilirima
- dočekala ih je kraljica Teuta, Agronova udovica
- na povratku je jedan rimski izaslanik ubijen, pa je došlo do rata između Rimljana i Ilira

Legija – osnovna jedinica rimske vojske. U početku je imala 3000 legionara, kasnije 6000 legionara. To su bili pješaci, koji su imali zaštitu konjanika.
Uvedene su i pomoćne čete u kojima su služili pokoreni narodi. Sastojale su se od pješaštva i konjice.

Rimska osvajanja počinju u doba Republike.
Sukobljavaju se s Etrurcima za grad Veji.
Etrurci su se predali Rimljanima i od 3. st. pr. Kr. Rimljani su zauzeli čitavo etrursko područje.

Rimljani su naseljenike kolonije Kartage na sjeveru Afrike nazivali Puni.
To je bila fenička kolonija koja je bila snažna trgovačka i pomorska sila koja je prijetila Rimljanima svojom moći.
Došlo je do tri Punska rata između Rimljana i Kartažana, a počeli su zbog prevlasti nad Sredozemljem.