Razvoj Rima, njegovo teritorijalno širenje i proces propadanja - 1. dio

Na sedam brežuljaka uz rijeku Tiber u 8. st. pr. Kr. nastaju naselja Latina. U 7. st. ta područja osvajaju Etrurci i stvaraju gradove-države. Močvare oko brežuljaka su isušili i napravili veliki središnji gradski trg koji se danas naziva Forum Romanum ili Rimski trg. Etrurci su digli i zid oko grad i tako nastaje utvrđeni grad Rim.

Utvrđena rimska granica građena uz tok Rajne i Dunava se nazivala limes. Zadaća joj je bila štititi Carstvo od napada novih naroda.

Nakon građanskih ratova dolazi i do sklapanja tajnih saveza moćnih Rimljana, koji su planirali preuzeti vlast. Takav prvi savez zvao se trijumvirat jer su se 60. g. pr. Kr. udružila trojica Rimljana: Gnej Pompej, Marko Licinije Kras i Gaj Julije Cezar. Kras je bio bogat, Pompej je imao vojsku, a Cezar potporu naroda. Preuzeli su vlast i podijelili između sebe, ali Kras je poginuo, a Cezar je stekao veliku moć u osvajanjima u Galiji. Pompej se bojao Cezara i došlo je do građanskog rata Cezara i Pompeja. Cezar je pobijedio, a Pompej je bježao do Egipta gdje je ubijen.

Svi prvi carevi, počevši od Augusta, pripadali su julijevsko-klaudijevskoj dinastiji. Njoj su pripadali August, Tiberije, Klaudije, Kaligula, Neron. Klaudije je osvojio provinciju Britaniju.

Car Hadrijan morao je očuvati stabilnost granica, pa je provinciju Mezopotamiju prepustio Perzijancima. Ratovao je u Britaniji i Germaniji, a najpoznatiji je po tome što je u Britaniji dao izgraditi obrambeni zid za zaštitu od naroda sa sjevera.

Nakon Cezarove smrti 43. g. pr. Kr. nastaje drugi trijumvirat, koji sklapaju Marko Antonije, Cezarov posinak Gaj Oktavijan i Marko Lepid. Preuzeli su i podijelili vlast, ali i između njih izbija rat. Gaj Oktavijan pobijedio je Marka Antonija u bitci kod Akcija 31. g. pr. Kr. i saveznicu egipatsku kraljicu Kleopatru. Tada Gaj Oktavijan zauzima Egipat, koji postaje rimska provincija.

Kralj je bio vojskovođa, sudac, svećenik. Uz njega postoje Senat i Narodna skupština. Senat je savjetodavno tijelo sastavljeno od najuglednijih Rimljana. Senat potvrđuje odluke Narodne skupštine. U Narodnoj skupštini mogli su sudjelovati svi odrasli muškarci koji su donosili odluke o važnim državnim poslovima, koje je morao potvrditi Senat.

Rimski građani dijele se na dvije političke stranke: optimati i populari. Optimati su zastupali interese bogatih građana, a populari običnog puka i siromašnih. Između ovih stranaka dolazi do građanskih ratova. Na čelo optimata stao je Lucije Kornelije Sula, a na čelo populara Gaj Marije.

Blizance Romula i Rema su bačeni u rijeku jer se brat njihova djeda bojao za prijestolje. Pronašla ih je vučica, othranila, a poslije ih je pronašao pastir Faustul. Kada su odrasli, dječaci su doznali tko su i osnovali grad Rim.

Jezgru grada Rima činio je brežuljak Palatin, a Kapitolij je postao vjersko središte na kojem je sagrađen hram kapitolijskom trojstvu (božanstvima Jupiteru, Junoni i Minervi).

U vrijeme cara Trajana Rimsko Carstvo je najveće. Osvojio je provincije Daciju, Siriju i Mezopotamiju.

Nakon Dioklecijana vlada Konstantin I. Prijestolnicu države je preselio u Konstantinopol, grad blizu grčke kolonije Bizantij. Kasnije će Konstantinopol postati središte Istočnog Rimskog Carstva, a s vremenom će se zvati Carigrad. Danas je to grad Istanbul.

Legenda o osnutku Rima kaže da su Rim 753. g. pr. Kr. osnovala braća blizanci Romul i Rem, potomci Eneje koji je pobjegao iz Troje nakon Trojanskog rata. Majka Romula i Rema je Rea Silvija, a otac bog rata Mars.

Nakon Dioklecijana vlada Konstantin I. Prijestolnicu države je preselio u Konstantinopol, grad blizu grčke kolonije Bizantij. Kasnije će Konstantinopol postati središte Istočnog Rimskog Carstva, a s vremenom će se zvati Carigrad. Danas je to grad Istanbul.

Iz Dacije je dolazilo zlato i sol i to je pomoglo razvoju obrta i trgovine.

U vrijeme Flavijevaca u Rimu se gradi amfiteatar Kolosej, dodatno su utvrđene granice i vode se ratovi protiv Židova, nakon čega je razrušen hram u Jeruzalemu, a Židovi raseljeni po istočnim provincijama. U vrijeme Flavijevaca došlo je i do erupcije vulkana Vezuva koji je zatrpao i uništio gradove Herkulanej, Pompeje i Stabij.

Nakon povratka u Rim, Cezar je proglašen doživotnim diktatorom, Senat i Narodna skupština bili su pod Cezarovim utjecajem, pa je Cezar ubijen u uroti 44. g. pr. Kr.

Vlast je preuzeo Senat, a Senat je birao na godinu dana dvojicu konzula koji su upravljali Rimom. Konzuli su imali najvišu politički, vojnu i upravnu vlast. Nisu dobivali plaću za svoju službu. Zato su konzuli i senatori mogli biti samo bogati patriciji. Narodna skupština je u republici kao i u kraljevstvu i dalje donosila odluke, a potvrđivao ih je Senat.

27. g. pr. Kr. je August dobio naziv princeps, pa se njegova vladavina naziva principat. Osim te titule, August je nosio i titulu doživotnog konzula, imperatora, pučkog tribuna i vrhovnog svećenika.

Dolazi do pojave društvenih odnosa koji se nazivaju kolonat. Seljaci ili oslobođeni robovi su zakupili zemlju od veleposjednika i proizvodili više poljoprivrednih proizvoda. Ti seljaci se nazivaju koloni.

Kako bi se očuvalo Rimsko Carstvo, car Teodozije 395. g. dijeli Carstvo na Zapadno Rimsko Carstvo i Istočno Rimsko Carstvo. Posljednji car zapadnog Rimskog Carstva bio je Romul Augustul, a njega je s vlasti 476. g. svrgnuo germanski vojskovođa Odoakar i sebe proglasio carem. Time je prestalo postojati Zapadno Rimsko Carstvo.

Rimsko kraljevstvo je razdoblje koje traje od osnutka Rima 753. g. pr. Kr. do progona posljednjeg rimskog kralja Tarkvinija Ohologa 509. g. pr. Kr. Po nastanku je Rim bio kraljevstvo, a prvi kralj bio je Romul, jedan od braće blizanaca. U doba kraljevstva izmijenilo se sedam kraljeva.

Legenda o osnutku Rima kaže da su Rim 753. g. pr. Kr. osnovala braća blizanci Romul i Rem, potomci Eneje koji je pobjegao iz Troje nakon Trojanskog rata. Majka Romula i Rema je Rea Silvija, a otac bog rata Mars.

Razdoblje Rimske republike počinje 509. g. pr. Kr. protjerivanjem kralja Tarkvinija Oholog, a traje do 27. g. pr. Kr. Republika dolazi od latinske riječi res publica što znači javna stvar, odnosno Rimljani su smatrali da vođenje države treba biti od naroda i da se tiče svih.

Najveća provala germanskih naroda dogodila se u 4. st. kada su u Europu provalili Huni, koji pokreću veliku seobu naroda, tj. premještanje europskog stanovništva na zapad. Tada se neka germanska plemena trajno naseljavaju na područje zapadnog dijela Rimskog Carstva.

Kralj je bio vojskovođa, sudac, svećenik. Uz njega postoje Senat i Narodna skupština. Senat je savjetodavno tijelo sastavljeno od najuglednijih Rimljana. Senat potvrđuje odluke Narodne skupštine. U Narodnoj skupštini mogli su sudjelovati svi odrasli muškarci koji su donosili odluke o važnim državnim poslovima, koje je morao potvrditi Senat.

Car Hadrijan morao je očuvati stabilnost granica, pa je provinciju Mezopotamiju prepustio Perzijancima. Ratovao je u Britaniji i Germaniji, a najpoznatiji je po tome što je u Britaniji dao izgraditi obrambeni zid za zaštitu od naroda sa sjevera.

Nakon građanskih ratova dolazi i do sklapanja tajnih saveza moćnih Rimljana, koji su planirali preuzeti vlast. Takav prvi savez zvao se trijumvirat jer su se 60. g. pr. Kr. udružila trojica Rimljana: Gnej Pompej, Marko Licinije Kras i Gaj Julije Cezar. Kras je bio bogat, Pompej je imao vojsku, a Cezar potporu naroda. Trijumvirat je savez trojice ljudi koji imaju zajednicki cilj te si pomažu kako bi ga ostvarili.

Kako bi se očuvalo Rimsko Carstvo, car Teodozije 395. g. dijeli Carstvo na Zapadno Rimsko Carstvo i Istočno Rimsko Carstvo. Posljednji car zapadnog Rimskog Carstva bio je Romul Augustul, a njega je s vlasti 476. g. svrgnuo germanski vojskovođa Odoakar i sebe proglasio carem. Time je prestalo postojati Zapadno Rimsko Carstvo.

Kralj je bio vojskovođa, sudac, svećenik. Uz njega postoje Senat i Narodna skupština. Senat je savjetodavno tijelo sastavljeno od najuglednijih Rimljana. Senat potvrđuje odluke Narodne skupštine. U Narodnoj skupštini mogli su sudjelovati svi odrasli muškarci koji su donosili odluke o važnim državnim poslovima, koje je morao potvrditi Senat.

Kako bi se očuvalo Rimsko Carstvo, car Teodozije 395. g. dijeli Carstvo na Zapadno Rimsko Carstvo i Istočno Rimsko Carstvo. Posljednji car zapadnog Rimskog Carstva bio je Romul Augustul, a njega je s vlasti 476. g. svrgnuo germanski vojskovođa Odoakar i sebe proglasio carem. Time je prestalo postojati Zapadno Rimsko Carstvo. Istočno Rimsko Carstvo postojalo je još do 15. stoljeća

Krajem 3. st. car postaje Dioklecijan, koji je proveo brojne reforme i zaustavio razdoblje anarhije (bezvlašća i neuređenog Carstva). Dioklecijanova vladavina naziva se dominat jer je uzeo titulu dominusa,potpunog gospodara s božanskim počastima. Podijelio je vladavinu na četiri vladara, što se naziva tetrarhija.

Na sedam brežuljaka uz rijeku Tiber u 8. st. pr. Kr. nastaju naselja Latina. U 7. st. ta područja osvajaju Etrurci i stvaraju gradove-države. Močvare oko brežuljaka su isušili i napravili veliki središnji gradski trg koji se danas naziva Forum Romanum ili Rimski trg. Etrurci su digli i zid oko grad i tako nastaje utvrđeni grad Rim.

Vlast je preuzeo Senat, a Senat je birao na godinu dana dvojicu konzula koji su upravljali Rimom. Konzuli su imali najvišu politički, vojnu i upravnu vlast. Nisu dobivali plaću za svoju službu. Zato su konzuli i senatori mogli biti samo bogati patriciji. Narodna skupština je u republici kao i u kraljevstvu i dalje donosila odluke, a potvrđivao ih je Senat.

Rimsko kraljevstvo je razdoblje koje traje od osnutka Rima 753. g. pr. Kr. do progona posljednjeg rimskog kralja Tarkvinija Ohologa 509. g. pr. Kr. Po nastanku je Rim bio kraljevstvo, a prvi kralj bio je Romul, jedan od braće blizanaca. U doba kraljevstva izmijenilo se sedam kraljeva.

Gaj Oktavijan od Senata dobiva titulu augustus (uzvišeni), a tako se to počinje upotrebljavati i kao njegovo ime August. Time je Republika prestala postojati, a Rimom je kao jedna osoba zavladao Oktavijan kao prvi car. Nastaje razdoblje Rimskog Carstva.

Legenda o osnutku Rima kaže da su Rim 753. g. pr. Kr. osnovala braća blizanci Romul i Rem.

Krajem 3. st. car postaje Dioklecijan, koji je proveo brojne reforme i zaustavio razdoblje anarhije (bezvlašća i neuređenog Carstva). Dioklecijanova vladavina naziva se dominat jer je uzeo titulu dominusa, potpunog gospodara s božanskim počastima. Podijelio je vladavinu na četiri vladara, što se naziva tetrarhija.

Nakon Cezarove smrti 43. g. pr. Kr. nastaje drugi trijumvirat, koji sklapaju Marko Antonije, Cezarov posinak Gaj Oktavijan i Marko Lepid. Preuzeli su i podijelili vlast, ali i između njih izbija rat. Gaj Oktavijan pobijedio je Marka Antonija u bitci kod Akcija 31. g. pr. Kr. i saveznicu egipatsku kraljicu Kleopatru. Tada Gaj Oktavijan zauzima Egipat, koji postaje rimska provincija.

Po nastanku je Rim bio kraljevstvo, a prvi kralj bio je Romul, jedan od braće blizanaca. U doba kraljevstva izmijenilo se sedam kraljeva. Neki su bili Italici, neki Etrurci.

August je odsluženim vojnicima (veteranima) dijelio državnu zemlju, pa su osnivane i nove kolonije, čime je provođena romanizacija (širenje rimske kulture, vjere i latinskog jezika). Provincije su se dijelile na carske i senatorske. Senatorske su bile mirnije, a u carske je trebalo postavljati vojsku.

Ovo je stoljeće građanskih ratova u kojima careve postavlja vojska, ponekad i nekoliko careva u isto vrijeme. Obilježeno je borbama za vlast i napadima naroda na limesu. Smanjen je utjecaj Senata i dolazi do krize i nezadovoljstva u Carstvu. Vojska je nezadovoljna jer nema novih osvajanja, pa nema ni ratnog plijena. Carevi su pokušavali podići poreze da održavaju vojsku i da ojačaju gospodarstvo.

Jezgru grada Rima činio je brežuljak Palatin, a Kapitolij je postao vjersko središte na kojem je sagrađen hram kapitolijskom trojstvu (božanstvima Jupiteru, Junoni i Minervi).

Nakon Cezarove smrti 43. g. pr. Kr. nastajedrugi trijumvirat, koji sklapaju Marko Antonije, Cezarov posinak Gaj Oktavijan i Marko Lepid. Preuzeli su i podijelili vlast, ali i između njih izbija rat. Gaj Oktavijan pobijedio je Marka Antonija u bitci kod Akcija 31. g. pr. Kr. i saveznicu egipatsku kraljicu Kleopatru. Tada Gaj Oktavijan zauzima Egipat, koji postaje rimska provincija.

Nakon Cezarove smrti 43. g. pr. Kr. nastaje drugi trijumvirat, koji sklapaju Marko Antonije, Cezarov posinak Gaj Oktavijan i Marko Lepid. Preuzeli su i podijelili vlast, ali i između njih izbija rat. Gaj Oktavijan pobijedio je Marka Antonija u bitci kod Akcija 31. g. pr. Kr. i saveznicu egipatsku kraljicu Kleopatru. Tada Gaj Oktavijan zauzima Egipat, koji postaje rimska provincija.

Kako bi se očuvalo Rimsko Carstvo, car Teodozije 395. g. dijeli Carstvo na Zapadno Rimsko Carstvo i Istočno Rimsko Carstvo. Posljednji car zapadnog Rimskog Carstva bio je Romul Augustul, a njega je s vlasti 476. g. svrgnuo germanski vojskovođa Odoakar i sebe proglasio carem. Time je prestalo postojati Zapadno Rimsko Carstvo.